Samhain vieren, betekenis en rituelen

Samhain is een van de jaarfeesten van het Keltisch jaarwiel die het meest tot de verbeelding spreken. Zodoende wordt het door veel hedendaagse heksen gevierd. De dag waarop heksen Samhain vieren staat ook wel bekend als Halloween, All hallows eve of dag van de doden. Wil jij weten hoe je het jaarfeest samhain kunt vieren? In dit blog lees je meer over Samhain en vind je een ritueel dat je tijdens dit jaarfeest kunt uitvoeren. Samhainrituelen staan vaak in het teken van voorouders, wat voortkomt het idee dat de sluier tussen de werelden in deze periode dunner zou zijn. Daarnaast is Samhain voor heksen die de Keltische traditie volgen het begin van een nieuw (heksen)jaar.

Geschatte leestijd: 9 minuten

Wat is de oorsprong van Samhain?

Samhain is van oorsprong een Keltisch feest dat onder andere in Ierland gevierd werd. Het staat ook bekend als Keltisch nieuwjaar. In vroeger tijden gingen mensen in onze contreien uit van twee seizoenen: de zomer en de winter, de lichte en donkere tijd van het jaar.

In de periode rond Mabon werd een deel van de oogst al binnengehaald. Door het binnenhalen van de laatste oogst rond Samhain, bereidden mensen zich voor op de komende winter, een tijd van schaarste en rust.

Overtollig vee werd geslacht en mensen legden voorraden aan om de winter mee door te komen. Vuren werden gedoofd en weer aangestoken om te symboliseren dat de dood zowel een einde is, als een nieuw begin. Je neemt afscheid van het oude, je rust uit en gaat in de lente met frisse moed opnieuw aan de slag.

Wanneer vieren heksen Samhain?

In 2026 valt Samhain, net als elk jaar, in de nacht van op 31 oktober op 1 november.

Wat vieren heksen met Samhain?

Het heksennieuwjaar en Samhainrituelen

Veel heksen noemen Samhain ook wel ‘Heksennieuwjaar’. Zij vieren, net als hun voorouders, de overgang van de lichte naar de donkere tijd. Samhain is immers een donkere periode. Planten en boombladeren sterven af in een vurige explosie van rood, oranje en geel, om in het voorjaar weer te verschijnen. De dagen zijn merkbaar korter en het donker krijgt langzaam de overhand. Het is tijd om naar binnen te keren en te reflecteren. Dat kun je als heks op verschillende manieren doen tijdens jouw Samhainritueel.

• Verwelkom als heks het donker en de geheimen die daarin verborgen liggen.
• Eer je voorouders en sta stil bij hun betekenis in jouw leven.
• Kijk terug op het afgelopen jaar en bereid je voor op het komende jaar.
• Wat heb je bereikt?
• Hoe ben je als mens en als heks gegroeid?
• Wat zou je willen voorzetten en wat wil je juist achter je laten?
• Deel jouw overvloed met anderen en jouw voorouders

Dit zijn allemaal onderwerpen waar je in deze schemertijd rituelen voor kunt uitvoeren. Zo besteed je aandacht aan hoe je bent gegroeid en wat je nog meer wilt leren en bereiken.

“De sluiers zijn dun”

Veel heksen geloven dat de sluiers rond 1 november dunner zijn dan anders. De deur naar de ‘onderwereld’ zou dan op een kier staan. Vanuit mijn tientallen jaren ervaring als wijze vrouw en traditionele heks, zie ik dat anders. Ik geloof dat de sluiers altijd even dun zijn, maar dat mensen rond Samhain beter in staat zijn om de andere werelden waar te nemen.

Het geloof dat de sluiers dunner zijn, maakt dat je onbewust meer openstaat voor ontmoetingen met entiteiten, zoals geesten van voorouders. De andere werelden lijken bereikbaarder dan normaal. Het kost minder moeite dan gewoonlijk om contact te leggen met overleden dierbaren, of met je beschermgeesten. Kan je die openheid vasthouden, dan zal je merken dat de sluier op andere momenten ook dun is. Je moet alleen leren om erdoorheen te kijken.

Eer en herdenk je voorouders tijdens een Samhainritueel

In veel heksentradities is het in deze periode van het jaar gebruikelijk om voorouderwerk te doen door je voorouders te eren. Wie je precies als ‘voorouder’ beschouwt is persoonlijk. Het kunnen bijvoorbeeld overleden bloedverwanten zijn, mensen die jou zijn voorgegaan op je heksenpad, of mensen die lang geleden in de streek leefden waar jij nu woont. Het is aan jou om te onderzoeken wie jouw voorouders precies zijn en of je rituelen voor hen wilt uitvoeren.

Een bekend gebruik tijdens de samhainmaaltijd is het neerzetten van extra borden

Zet een bord en/of glas voor elke overleden dierbare op de dinertafel neer. Op het bord leg je een beetje van de maaltijd en in het glas schenk je een drankje voor hen in. Je kunt ook etenswaren neerleggen die ze graag aten. Plaats foto’s van je overleden dierbaren bij hun borden en nodig ze uit voor de maaltijd. Het kan mooi zijn om herinneringen aan hen op te halen en te vertellen wat ze voor jou betekenen. In sommige tradities is het gebruikelijk om een speciaal voorouderaltaar in te richten.

Veelgestelde vraag: “Wat is het verschil tussen Samhain en Halloween?”

Samhain is lang geleden met de Ieren meegereisd naar de Verenigde staten, waar het feest langzaam zijn oorspronkelijke betekenis verloor en werd omgedoopt tot Halloween of All hallows’ eve (naar Allerheiligen, de gekerstende variant). Tegenwoordig is Halloween voor veel mensen namelijk een verkleedfeest, waarbij huizen versierd worden en kinderen langs de deuren gaan om snoep op te halen. De oorspronkelijke betekenis is bij velen niet langer bekend.

Een ritueel voor Samhain

Het Samhainritueel hieronder is bedoeld om het eind van de oude periode en het begin van de nieuwe periode te markeren. Je neemt alleen datgene mee waar je echt iets aan hebt en laat de rest op symbolische wijze achter. Voer elke handeling uit met aandacht en pure intentie en vraag als je dat wilt een godheid, voorouder of beschermgeest om je te ondersteunen. Omdat je iets gaat verbranden kun je dit ritueel het best buiten uitvoeren, en natuurlijk kun je dit ritueel aanpassen naar eigen idee.

Een voorbeeld van een Samhainritueel

Benodigdheden voor jouw ritueel

• Een vuurvaste kom of ketel of een klein open vuur
• Pen en papier
• Twee stenen; dit mogen gewone kiezels zijn die je buiten vindt. De een staat symbool voor ‘loslaten’ en de andere voor ‘meenemen’
• Twee draden in kleuren die je bij loslaten en meenemen vindt passen

Het ritueel

Aard jezelf grondig en begin het ritueel zoals jij dat fijn vindt; daar zijn geen vaste regels voor. Trek bijvoorbeeld een cirkel, reinig je rituele ruimte, trek iets speciaals aan, doe dat wat voor jou goed voelt.

Loslaten

Stap1: Schrijf op een stuk papier wat je in het afgelopen jaar hebt bereikt en/of wat je achter je wilt laten. Dit kan van alles zijn, zoals iets wat je hebt gepresteerd, een persoonlijke overwinning of een proces dat je hebt afgerond.

Stap 2: Lees wat je hebt opgeschreven, hardop of in stilte, en laat het diep tot je doordringen. Wat betekent het precies? Wat doet het met je? Waarom wil je juist dit loslaten?

Stap 3:  Neem de steen die voor loslaten staat en pak hem in het papier. Bind de draad die voor loslaten staat eromheen en focus bij elke knoop die je legt op het achterlaten of loslaten van wat je hebt opgeschreven.

Stap 4: Maak een vuur en leg de ingepakte steen erin, of verbrand het papier in je ketel. Terwijl het papier en de draad verbranden focus je op datgene wat je wilt loslaten. Stel je voor dat de steen alles opneemt. Dit ‘voor je zien’ wordt ook wel visualiseren genoemd.

Stap 5: Nadat de steen is afgekoeld – pas op, dit kan lang duren – gooi je hem met alle kracht die je in je hebt zo ver mogelijk weg, waarmee je op symbolische wijze afscheid neemt van alles wat je had opgeschreven. Schreeuw erbij als dat goed voelt, of zeg: ‘Door deze steen weg te gooien neem ik afscheid van [vul zelf in]’ De eventuele overgebleven as kun je buiten uitstrooien.

Meenemen

Stap 6: Schrijf op een nieuw stuk papier wat je hebt geleerd en/of wat je nog wilt afmaken in de komende periode.

Stap 7: Lees wat je hebt opgeschreven en concentreer je erop. Besteed geen aandacht aan hoe je het gaat meenemen of bereiken, maar focus op dat je het gaat doen. Zie het voor je alsof het al gebeurd is. Visualiseer dat je er echt iets aan hebt.

Stap 8: Neem de steen en pak hem in met het papier, waarbij je al je intentie richt op het doel van je ritueel: dingen meenemen of afmaken.

Stap 9: Bind de draad eromheen en bewaar de ingepakte steen op een plaats die jij geschikt vindt, als herinnering aan wat je wilt meenemen naar het nieuwe jaar. Als je wilt kun hem het volgende jaar weer gebruiken voor dit ritueel. De steen zal daardoor steeds krachtiger worden.

Sluit je ritueel af op een manier die voor jou goed voelt.

Ik wens jou een mooie Samhain.

---