Inhoudsopgave

• Wat is hekserij?
  • Waar het woord heks vandaan komt
  • Hekserij als parapluterm
  • Wat is hekserij – Wicca
  • Wat is hekserij – Traditionele hekserij
  • Overeenkomsten tussen heksen
  • De kern van hekserij
  • Conclusie

Waar het woord heks vandaan komt

De herkomst van het woord ‘heks’ is niet duidelijk. Volgens diverse bronnen is het een afgeleide van oude woorden zoals ‘hexe’ en ‘hagetisse’. Hoogstwaarschijnlijk werd het woord heks ergens na het jaar 300 voor het eerst gebruikt. Dat was ruim na de opkomst van de Katholieke kerk, die door de eeuwen heen steeds meer macht vergaarde. Alles wijst erop dat de Katholieke kerk de heks als boosaardig wezen introduceerde.

Voor die tijd geloofden mensen al in het bestaan van magie en toverij. Ze vereerden goden en gebruikten magische voorwerpen zoals amuletten en talismans. Als ze iets mankeerden of raad nodig hadden bezochten ze een genezer(es) of een wijze. Die werden alleen niet ‘heks’ genoemd en ze waren gerespecteerde leden van de samenleving.

De Katholieke kerk creëerde het negatieve beeld van de heks als metgezel van de Duivel en vijand van God. Je ziet dat onder andere terug in oude geschriften en afbeeldingen zoals de werken van Hans Baldung Grien. De heks werd voorgesteld als een boosaardig wezen dat eropuit was om anderen schade toe te brengen. Uiteindelijk leidde dit tot de heksenvervolging die duizenden onschuldige mensen het leven kostte. Het negatieve beeld van de heks is zo diepgeworteld dat het zelfs in onze tijd nog bestaat. Bij veel mensen is het beeld van de heks die op een bezem vliegt blijven hangen. De link met kwaadaardigheid en de Duivel wordt al snel gelegd en voorchristelijke gehoornde goden worden met hem verward.

Hekserij als parapluterm

Het begrip hekserij is door de jaren heen steeds breder geworden en de betekenis is geleidelijk veranderd. Inmiddels is hekserij is een parapluterm voor een groot aantal mystieke tradities en stromingen die veel gemeen hebben, maar die ook van elkaar afwijken. Stel je aan honderd verschillende heksen de vraag: ‘wat is hekserij?’, dan krijg je evenveel verschillende antwoorden. Dat komt doordat hekserij erg persoonlijk is. Het is deels gebaseerd op vergaarde kennis en deels op persoonlijke ideeën en ervaringen. Dat laatste maakt elke heksenpraktijk uniek.

Binnen de hedendaagse hekserij kun je twee hoofdvormen onderscheiden:

• Wicca, hekserij als natuurreligie.
• Traditionele hekserij, een niet-religieus ambacht.

Wat is hekserij – Wicca

Hekserij als natuurreligie wordt ook wel Wicca, ‘de oude religie’ of ‘moderne hekserij’ genoemd. Het valt onder het (neo)paganisme of modern heidendom. Wicca werd rond 1950 opgericht door de Engelsman Gerald Gardner die de grondprincipes van de Wicca optekende in het Gardneriaanse ‘Boek de Schaduwen’. De basis van Wicca ligt bij het vereren van oude, voorchristelijke godheden. Wiccans beschouwen deze goden en godinnen als goddelijke wezens die een bepaalde kracht of eigenschap verpersoonlijken. Godheden zijn als het ware schepper en schepping tegelijk. Binnen de Wicca wordt het dualistische man-vrouw principe als een belangrijke wisselwerking gezien. Je ziet hierbij de godin terug in de aarde zelf in de breedste zin van het woord, terwijl de god voor vruchtbaarheid en groeikracht zorgt. Tegenwoordig ligt dit grondprincipe onder vuur, omdat het geen rekening houdt met genderdiversiteit.

Door de jaren heen ontstonden er verschillende stromingen binnen de Wicca. Dat waren stuk voor stuk afscheidingen van de Gardneriaanse Wicca. Nadat de teksten uit het Boek der Schaduwen openbaar waren gemaakt groeide de wiccabeweging razendsnel. Wicca was ineens toegankelijk voor mensen die niet tot een officiële coven konden toetreden. Zij maakten gebruik van de originele wiccateksten en voegden allerlei culturele, spirituele en religieuze invloeden toe. Zo ontstond de eclectische Wicca.

Inmiddels heeft Wicca wereldwijd meer dan een miljoen aanhangers en veruit de meeste hedendaagse heksen gebruiken het gedachtegoed van Wicca als basis. Dat zie je onder andere aan de manier waarop ze hun rituelen vormgeven en aan de regels die ze naleven. Niet elke wiccan profileert zich overigens als heks. Je kunt het zo zien: niet elke heks is een wiccan en niet elke wiccan is een heks.

Wat is hekserij – Traditionele hekserij

Traditionele hekserij is een ambacht en een manier van leven die niets te maken heeft met godenverering of religie. Er is wel een breed mystiek aspect aanwezig. De traditie waarin ikzelf praktiseer is hier een voorbeeld van. Het is een ambacht en levenswijze die zijn oorsprong vindt in de praktijk van de wijze vrouw als heler, raadgeefster en magiër van haar gemeenschap.

Een traditionele heks probeert zichzelf en de mystieke werelden zo goed mogelijk te leren kennen. Ze staat in het middelpunt van haar eigen kracht en vertrouwt op haar intuïtie. Traditionele heksen gebruiken af en toe magie om veranderingen in het grote geheel teweeg te brengen. Vaker komt haar magie tot uiting in eenvoudige dagelijkse rituelen en traditionele gebruiken.

Verbondenheid met de natuur

Een heks beseft dat ze niet naast de natuur staat, maar dat ze er onderdeel van is. Ze voelt zich op een bijzondere manier verbonden met de aarde en alles wat erop leeft, groeit en bloeit. Daarom maakt ze regelmatig bewust contact met de natuur om haar heen. Een heks probeert zo goed mogelijk voor de aarde te zorgen. Duurzaam, diervriendelijk en milieubewust leven is om die reden belangrijk voor een heks. Ze doet haar best om een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk achter te laten.

Cyclisch leven

Een heks beweegt bewust mee met het ritme van de seizoenen. Ze heeft oog voor de veranderingen in de natuur die ieder jaar opnieuw plaatsvinden. Tegelijkertijd besteedt ze aandacht aan ontwikkelingen en transformaties binnenin zichzelf.

Heksen die Wicca als basis hebben volgen het Keltisch jaarwiel, waar acht vieringen aan verbonden zijn. Deze feesten vormen een jaarlijks terugkerende cirkel. Zelf vier ik deze jaarfeesten niet. Wel besteed ik als traditionele heks en wijze vrouw aandacht aan de cycli van de natuur, mijn eigen cycli en de verschuivingen die daarbinnen plaatsvinden. Leven volgens je bioritme zorgt bijvoorbeeld voor rust wanneer je dat nodig hebt. Daardoor heb je overdag meer energie. Bij vrouwen is de menstruatie een voorbeeld van een innerlijke cyclus.

Zelfontwikkeling

Een heks is zich sterk bewust van zichzelf en de impact die ze op haar omgeving heeft. Ze besteedt veel tijd aan zelfonderzoek en zelfontwikkeling. Op die manier leert een heks zichzelf steeds beter kennen en begrijpen. Zelfontwikkeling kost veel tijd en moeite en het is niet altijd leuk of gemakkelijk. Je komt dingen tegen die je moeilijk kan accepteren, of je stuit op onverwerkte gevoelens. Zelfonderzoek levert gelukkig wel veel op. Denk bijvoorbeeld aan innerlijke rust en balans en een grote mate van zelfkennis. Dat zijn allemaal dingen die ervoor zorgen dat een heks evenwichtig en zelfbewust in het leven staat. Het is de basis van de kennis, ervaring en wijsheid die ze gedurende haar aardse leven opdoet.

Contact met andere werelden

In hekserij speelt het mystieke een belangrijke rol. Een heks gelooft dat er meer is tussen hemel en aarde dan wat we normaal gesproken met het blote oog waarnemen. Een heks treedt welbewust in contact met andere werelden en leert van de ervaringen die ze daarbij opdoet. Ze communiceert met entiteiten om daarvan te leren. Dit ‘reizen tussen de werelden’ wordt ook wel ‘heggenrijden’ of ‘het berijden van de haag’ genoemd.

Divinatie

Een heks raadpleegt regelmatig een divinatiesysteem. Dit wordt ook wel waarzeggen genoemd, maar het heeft niets te maken met de toekomst voorspellen. De toekomst is voor niemand een open boek, ook niet voor een heks. Tijdens het divineren krijgt een heks openbaringen, ideeën of nieuwe inzichten. Voorbeelden van divinatiesystemen zijn tarotkaarten, runen, orakels en middelen om te schouwen, zoals de zwarte spiegel.

Werken met energie

Werken met energie is een belangrijk onderdeel van hekserij. Een heks leert hoe ze verschillende energieën kunnen aanvoelen en doelmatig gebruiken. Dit aansturen van energie wordt ook wel ‘magie’ genoemd, maar het is niet hetzelfde als toveren. Heksen hebben geen speciale krachten. Wel voelt een heks energieën gemiddeld genomen beter aan dan andere mensen. Dat is deels talent en deels oefening, want energie waarnemen kun je leren.

Kruidenkunde

Ik ken persoonlijk geen enkele heks die nooit met planten of bomen werkt. Sommige heksen gebruiken zelfs kruiden voor elk onderdeel van hun hekserij. Een heks heeft vaak een schat aan kennis over de geneeskracht en/of de magische eigenschappen van kruiden. Ze zet die voor allerlei doeleinden in.

De kern van hekserij

Heks zijn is in mijn ervaring niet iets wat je doet. Je bent het! Het is verweven met je dagelijkse bestaan. Je bent altijd een heks, ook wanneer je een tijdje minder actief bezig bent. Voor mij persoonlijk is hekserij een ambacht en een manier van leven. Als traditionele heks sta ik in diep contact met de natuur, de mystieke werelden en mezelf. Dat doe ik om mijzelf en anderen bij te staan op allerlei gebied. Je zou me daarom ook heler, raadgeefster of magiër kunnen noemen, maar zelf zeg ik liever ‘wijze vrouw’.

Conclusie

Eigenlijk is de allerbelangrijkste vraag die je jezelf kunt stellen: ‘Wat is hekserij voor mij persoonlijk?’ Zodra je dat weet, zal het gemakkelijker worden om je weg te vinden binnen hekserij, zonder te verdwalen in de enorme hoeveelheid informatie die tegenwoordig beschikbaar is. Uiteindelijk is ook jouw heksenpad uniek. Daarom is er maar één persoon die kan achterhalen wat hekserij voor jou betekent. Dat ben jij!

---

---